Fuþorc

Fram Wikipǣdian
Ƿinstre healf þæs fōran blæde þǣre Frankes Cyste.

Se Englisca-Seaxisca (ēac, Englisc-Fresisc) Fuþorc is rūnisc stæfrǣƿ, geīeht of þǣm Ieldran Fuþarke of 24 tō betƿēonan 26 and 33 bōcstafum. Hē ƿæs geƿēne genotod of þǣre 5tan ielde forþ, beƿrāt Englisc and Eald Fresisc.

Þā rūna[adiht | adiht fruman]

Nōt: Þis geƿrit hæfþ syndrige bōcstafas.

Þæt Englisce rūnlēoþ (Cotton Otho B.x.165) hæfþ þā folgendan rūna, gegifen mid hira Unicodes græftum, hira namum, hira stæflǣcungum, and hira hƿæthƿegu geþōhtum sōnlicum ƿeorðum in IPA nōtunge, gif hīe ungelīce sind þonne þā stæflǣcunga:

  1. feoh f [f], [v]
  2. ūr u
  3. þorn þ, ð [θ], [ð]
  4. ōs "mūþ" o
  5. rād r
  6. cēn "fæcele" c [k]
  7. gifu ᵹ, ȝ [g], [j]
  8. ƿynn ƿ, w [w]
  9. hægl h
  10. nīed n
  11. īs i
  12. gēar "gēar, hærfest" j
  13. ēoh "īƿ" eo
  14. peorþ p
  15. eolh "eolhsecg" x
  16. sigel "sunne" s [s], [z]
  17. tīr "Mars" t
  18. beorc "birch" b
  19. eoh "gūþhors" e
  20. mann m
  21. lagu "se lagu" l
  22. ing "Ing (hǣle)" ŋ
  23. eðel "hāmland" œ
  24. dæg d
  25. āc a
  26. æsc "æsctrēoƿ" æ
  27. ȳr y
  28. ior "ǣl" ia, io
  29. ēar "grund, eorþe" ea

Æfter þǣm ieldran Fuþarke, sind þā rūna gesett on fēoƿer rǣƿum, mid īecendlicum rūnum:

feoh ūr þorn ōs rād cēn gifu ƿynn
f u þ o r c g ƿ (w)
hægl nīed īs gēar īh peorþ eolh sigel
h n i j, ġ eo p x s
tīƿ beorc eoh mann lagu ing ēðel dæg
t b e m l ng œ/ē d
ác æsc ýr éar ior calc cealc gár
a æ y ea io/ia k kk g
cƿeorþ stán
cƿ,cw st

Sēo endebyrdnes þāra bōcstafa and þæt rīm bōcstafa ne sind ǣfre sēo ilce. In þǣm rūnlēoðe:

f u þ o r c ᵹ/ȝ ƿ h n i j eo p x s t b e m l ŋ œ d a æ y io ea

þæt Þames scramasax hæfþ 28 bōcstafa, mid lȳtle ungelīcum endebyrde, and edhel missiendum:

f u þ o r c ᵹ/ȝ ƿ h n i io eo p x s t b e ŋ d l m j a æ y ea

Sēo Ruþƿell rōd hæfþ 31 bōcstafa, and she Vienna Codex hæfþ 28 bōcstafa ēac In þǣm Cotton Domitian A.ix gǣþ tō 33 bōcstafa, æfter þǣre stæflǣcunge geendebyrded þus

f u þ o r c ᵹ/ȝ ƿ h n i j eo p x s t b e m l ŋ d œ a æ y ea io cƿ k st g

Þæt hæfþ þā fēoþer īehtan rūna cƿeorþ, stān, gār, and calc:

  • cƿeorþ cƿ, kw, ƿendung þǣre peorð-rūne
  • calc "chalice" k (hƿonne tƿifealdod geīeƿed sƿā kk)
  • stān st
  • gār "spere" g (ungelīc gōmanlǣhtum ȝ)

Syndrige bōcstafas[adiht | adiht fruman]


Rūna
Ieldra Fuþark: ᚠ f | ᚢ u | ᚦ þ | ᚨ a | ᚱ r | ᚲ k | ᚷ g | ᚹ ƿ, w | ᚺ h | ᚾ n | ᛁ i | ᛃ j |ᛇ ï | ᛈ p | ᛉ z | ᛊ s |ᛏ t | ᛒ b | ᛖ e | ᛗ m | ᛚ l | ᛜ ŋ | ᛞ d | ᛟ o
Fuþorc | Giengra Futhark | Rūnlēoþ | Rūnstānas | Rūncræft